ซ้ายหรือขวา?

ได้ฟอร์เวิร์ดเมลจากคนที่ออฟฟิศ บอกว่าให้ลองมองรูปสาวน้อยเต้นระบำคนนี้ดูว่า หมุนตัวไปทางไหน? หมุนตามเข็มนาฬิกา หรือ ทวนเข็มนาฬิกา เป็นแบบทดสอบ เพื่อดูว่าเราใช้สมองข้างไหนเป็นหลักในการตัดสินใจ

(หมายเหตุ: รูปข้างล่างนี้เป็น animated gif แต่เราอัพโหลดรูปในบล็อกเกอร์นี่ แล้วดูเหมือนว่ามันจะไม่ animated เอาเป็นว่าใครไม่เห็นว่ารูปสาวน้อยข้างล่างนี้หมุนตัว... ให้กดไปดูรูป >>ที่นี่)


ถ้าเห็นสาวน้อยหมุนตัวตามเข็มนาฬิกา หมายความว่า ใช้สมองซีกขวาเป็นหลัก ถ้าเห็นสาวน้อยหมุนตัวทวนเข็มนาฬิกา หมายความว่า ใช้สมองซีกซ้ายเป็นหลัก

แล้วก็มี “คำทำนาย” บอกลักษณะนิสัยของคนสองแบบ – พวกสมองซีกซ้าย กับพวกสมองซีกขวา (เราอ่านลักษณะนิสัย ๒ ด้านแล้ว เราว่าไม่น่าจะเรียกว่า ว่า พวกสมองซีกซ้าย หรือ พวกสมองซีกขวา แต่น่าจะเรียกว่า เป็นพวก “ใช้สมอง” กับพวก “ใช้หัวใจ” มากกว่า)

สมองซีกซ้าย (LEFT BRAIN FUNCTIONS)	สมองซีกขวา (RIGHT BRAIN FUNCTIONS)
- ใช้เหตุผล (uses logic)	- ใช้ความรู้สึก (uses feeling)
- เน้นรายละเอียด (detail oriented)	- เน้นภาพรวม (“big picture” oriented)
- เชื่อข้อเท็จจริง (facts rule)	- เชื่อจินตนาการ (imagination rules)
- คำพูดและภาษา (words and language)	- สัญลักษณ์และรูปภาพ (symbols and images)
- ปัจจุบันกับอดีต (present and past)	- ปัจจุบันกับอนาคต (present and future)
- คณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ (math and science)	- ปรัชญาและศาสนา (philosophy & religion)
- เข้าใจความสำคัญหรือธรรมชาติของสิ่งต่างๆ (can comprehend)	- เข้าใจความหมายของสิ่งต่างๆ (can “get it” (i.e. meaning))
- มีความรู้ (knowing)	- มีความเชื่อ (believes)
- ยอมรับเพราะความรู้ รับรู้ถึงความมีอยู่และความเป็นจริง (acknowledges)	- ยอมรับเพราะความซาบซึ้ง รับรู้ถึงคุณภาพและความสำคัญ (appreciates)
- สนใจลำดับ/รูปแบบ (order/pattern perception)	- สนใจมิติและระยะ (spatial perception)
- รู้จักชื่อของสิ่งของ (knows object name)	- รู้การทำงานของสิ่งของ (knows object function)
- อยู่บนโลกแห่งความเป็นจริง (reality based)	- อยู่บนโลกของความเพ้อฝัน (fantasy based)
- วางกลยุทธ์ (forms strategies)	- นำเสนอโอกาสและความน่าจะเป็น (presents possibilities)
- ทำตามหลักการ/ความเหมาะสม/วิถีปฏิบัติ (practical)	- ทำตามสิ่งกระตุ้น/แรงจูงใจ/อารมณ์ (impetuous)
- ปลอดภัยไว้ก่อน (safe)	- กล้าได้กล้าเสีย (risk taking)

เราดูภาพแล้วก็รู้สึกว่าสนุกดี เพราะครั้งแรกเรามองเห็นสาวน้อยหมุนทวนเข็มนาฬิกา (พวกสมองซีกซ้าย – สำหรับวิศวกรก็เหมาะสมดี!) แต่พอเราหันไปมองทางอื่น แล้วกลับมามองใหม่ สาวน้อยหมุนตามเข็มนาฬิกาไปซะแล้ว และพอมองๆ ไปซักพัก เราก็สามารถจะเปลี่ยนทิศทางการหมุนได้ โดยโฟกัสสายตาไปตรงอื่นแล้ว คิดว่าจะให้สาวน้อยหมุนไปทางไหน แล้วกลับมาโฟกัสที่สาวน้อยอีกทีหนึ่ง

ตอนแรกเราก็เชื่อว่ามันเกี่ยวกับการทำงานของสมองซีกซ้ายซีกขวาจริงๆ เลยคิดซื่อๆ เอาเองว่า ถ้างั้นเราก็น่าจะ “ฝึก” ใช้สมองซีกใดซีกหนึ่งได้ โดยการพยายามเลือกทิศทางการหมุนของสาวน้อย

ว่าแต่เรื่องของการทำงานของสมองนี่มันจริงหรือเปล่า เราชักสงสัย ก็เลยไปลองเสิร์ชดูว่ามีคนเขียนอะไรเกี่ยวกับสมองซีกซ้าย-สมองซีกขวาเอาไว้มั่ง ก็ไปเจอเรื่องสาวน้อยหมุนตัวนี้ในบล็อกเกี่ยวกับสมองที่เขียนโดยดร.สตีเวน โนเวลลา ดร. โนเวลลาเป็นอาจารย์แพทย์ด้านสมองสอนอยู่ที่ Yale University School of Medicine

เขาบอกว่า เรื่องสมองซีกซ้ายสมองซีกขวานี้ เป็นความเชื่อฝังใจของคนทั่วไปมานาน และน่าจะยังคงอยู่ต่อไปอีกนาน แน่นอนว่าเรามีสมองสองซีก แต่ละซีกมีหน้าที่ความสามารถในการทำงานด้านต่างๆ แตกต่างกัน แต่มันเชื่อมโยงกันอย่างแนบแน่น และทำงานเป็นหนึ่งเดียวอย่างไร้รอยต่อ

มันเป็นความจริงว่าคนแต่ละคนจะใช้สมองซีกใดซีกหนึ่งเป็นหลัก แต่เรื่องนี้มีผลกับความถนัด (ซ้ายหรือขวา) และการประมวลผลด้านภาษามากกว่า นอกจากนี้ยังมีความไม่สมมาตรกันของสมองในด้านความทรงจำ คือบางคนอาจจะใช้สมองซีกซ้ายเป็นหลักในการเก็บความทรงจำ ในขณะที่บางคนอาจจะใช้ซีกขวา

แต่การบอกว่าคนเรามีความสามารถหรือบุคลิกภาพแบบนั้นแบบนี้ เป็นเพราะเราใช้สมองซีกซ้ายหรือสมองซีกขวามากกว่า เป็นเรื่องไร้สาระ

คุณหมอยังบอกต่อไปอีกว่า การมองภาพสาวน้อยคนนี้ (หรือภาพลวงตาอื่นๆ) เป็นแค่การบอกว่าสมองของเราแปรข้อมูลที่ตามองเห็นไปเป็นภาพในสมองอย่างไรเท่านั้น ไม่สามารถใช้เป็นทดสอบว่าเราใช้สมองซีกไหนเป็นหลัก หรือ หรือใช้เป็นแบบทดสอบบุคลิกภาพ ได้แต่อย่างใด